Urinary Tract Infection

عفونت ادراری

عفونت ادراري يكي از شايع ترين بيماري ها و شكايات مراجعه كنندگان به اورژانس ها و پزشكان و هم چنين شايع ترين اختلال مرتبط با سيستم ادراري است و به معناي وجود ميكروب در دستگاه ادراري مي باشد. دستگاه ادراري شامل كليه ها، حالب ها، مثانه و مجراي ادرار است .

شايع ترين علت بروز عفونت ادراري آلودگي با ميكروب هاي مدفوعي است و در خانم ها به طور كلي شايع تر از آقايان مي باشد. عفونت ادراري انواع مختلفي داشته و مي تواند كليه ها، مثانه يا پيشابراه (عفونت هاي جنسي در آقايان) را درگير كند كه از بين آن ها عفونت مثانه بسيار شايع تر است .

علل عفونت ادراري

وجود عوامل زير باعث افزايش احتمال ابتلا به عفونت ادراري و يا تكرار آن (عفونت مكرر يا راجعه ) مي شود:

• خانم ها
• حاملگي
• يائسگي
• افراد مسن
• مصرف كم مايعات
• ادرار كردن با فاصله ي زياد و طولاني و عدم دفع به موقع ادرار هنگام احساس نياز به دفع
• سطح پايين بهداشت و عدم رعايت مناسب اصول بهداشتي
• شستشوي غلط ناحيه ي تناسلي پس از دفع ادرار و مدفوع (بويژه در خانم ها جهت شستشو بايد از سمت جلو به عقب باشد تا آلودگي مدفوعي به مجراي ادرار منتشر نشود(
• افراد داراي سوند يا لوله هاي ادراري
• اختلالات ساختماني دستگاه ادراري
• هر عاملي كه باعث انسداد در دستگاه ادراري شود مثل سنگ هاي ادراري
• بيماري هاي مزمن زمينه اي مثل ديابت
• ابتلا به عوامل يا بيماري ها يا مصرف داروهايي كه باعث ضعف، نقص يا سركوب سيستم ايمني بدن شود
• اختلالاتي كه باعث ناتواني در تخليه ي كامل ادرار مي شود مثل: بزرگي غده پروستات در آقايان و چسبندگي هاي رحمي و لگني در خانم ها

علائم ابتلا به عفونت ادراري :

• درد و سوزش هنگام ادرار كردن / تكرر ادرار / احساس فوريت در دفع ادرار
• احساس باقي ماندن ادرار در مثانه پس از تخليه ي ادرار / قطره قطره ادرار كردن / بي اختياري ادرار/ شب ادراري
• كدر و غير شفاف شدن يا تغيير رنگ ادرار / بد بو شدن ادرار / خون در ادرار
• احساس سنگيني و فشار در لگن و پايين شكم / درد كمر و پهلو و كشاله ي ران
• خارش ناحيه ي تناسلي يا ترشح چركي از مجراي ادراري در آقايان
• تب ) از تب خفيف تا تب و لرز شديد مي تواند متغير باشد (
• تهوع و استفراغ / اسهال / بي اشتهايي
• احساس ضعف و خستگي / گيجي و كاهش سطح هوشياري )در افراد مسن (
• از انجا كه اين علائم در بيماري هاي ديگري به جز عفونت ادراري نيز ديده مي شوند، در صورت بروز هر يك ازاين علائم حتي اگر سابقه ي قبلي ابتلا به عفونت ادراري داريد حتما به پزشك مراجعه كنيد تا همه ي تشخيص هاي احتمالي بررسي شود.

تشخيص :

Ø       تشخيص عفونت ادراري معمولا بر اساس شرح حال، وجود علائم، معاينات باليني،وجود عوامل خطر و سابقه ي قبلي ابتلا به عفونت ادراري است .

Ø       ممكن است پزشك براي تاييد تشخيص و رد كردن ساير بيماري ها براي شما آزمايش ادرار)از نظر بررسي وجود خون، قند، پروتئين، عفونت( و بررسي ميكروبي يا همان كشت ادرار ) به خصوص براي تعيين آنتي بيوتيك موثر و مناسب( درخواست كند.

Ø       گاهي 1-2 هفته پس از پايان درمان و بهبود علائم، پزشك آزمايش ادرار مجدد درخواست مي كند تا اطمينان حاصل شود كه آلودگي ميكروبي كاملا برطرف شده است،اين كار به ويژه در زنان حامله و هم چنين افرادي كه به طور مكرر دچار عفونت ادراري مي شوند يا علائم عفونت آنها پس از 2 هفته كاملا برطرف نشده است اهميت زيادي دارد.

Ø       دقت كنيد كه انجام آزمايش خون،كشت ادراروروش هاي تصويربرداري مثل سونوگرافي يا سي تي اسكن دربسياري ازموارد عفونت هاي ادراري لازم نيست و تصميم گيري در مورد لزوم انجام آن فقط بر عهده ي پزشك مي باشد )مثلا در افرادي كه دچار عفونت هاي ادراري مكرر مي شوند يا در مواردي كه شك به وجود اختلال ساختماني در دستگاه ادراري يا وجود يك عامل انسداد جريان ادرار مانند سنگ وجود دارد(،در اين مورد به تصميم پزشك خود اعتماد كنيد.

Ø       در صورتي كه آزمايش ادرار براي شما درخواست شده است براي نمونه گيري صحيح بايد ابتدا ناحيه ي تناسلي را به خوبي و از جلو به عقب بشوييد و به آرامي خشك نماييد، شروع به ادرار كردن نموده و ابتداي ادرار خود را دور بريزيد و از وسط جريان ادرار شروع به جمع آوري آن در ظرف آزمايش كنيد.

خودمراقبتي ( تغذيه ، بهداشت، فعاليت ، و.....(

1.آب زياد بنوشيد، جريان زياد ادرار باعث شسته شدن ميكروب ها از داخل مجاري ادراري مي شود .

2.در صورت تجويز آنتي بيوتيك دارو را دقيقا در زمان معين مصرف كنيد و حتما دوره ي درمان را تا پايان كامل كنيد، اين زمان معمولا 7-3 روز است ولي در مورد عفونت هاي شديد كه كليه ها را درگير مي كند 10 - 14 روز ادامه مي يابد.

3.مصرف غلط آنتي بيوتيك ها باعث مقاوم شدن ميكروب ها،باقي ماندن ميكروب ها و افزايش احتمال تكرار عفونت در آينده مي شود.

4.ممكن است داروهايي براي بهبود سوزش و درد هنگام دفع ادراربراي شما تجويز شده باشد )مثل فنازوپريدين(، اين داروها مي توانند به طور طبيعي باعث تغيير رنگ و رنگي شدن ادرار شوند، در اين صورت نگران نباشيد و مصرف دارو را ادامه دهيد .

5.استراحت كافي داشته باشيد تا بدن شما قدرت كافي براي مبارزه با ميكروب ها را داشته باشد .

6.از انجام ورزش هاي سنگين خودداري كنيد، فعاليت جسماني زياد باعث تشديد برخي علائم مثل ضعف و بي حالي شده و هم چنين با افزايش ميزان تعريق باعث كم آبي بدن ميشود .

7.نوشيدن زياد قهوه، نسكافه و ساير نوشيدني هاي حاوي كافئين زياد تا زمان بهبود، ممكن است با تحريك مثانه باعث تشديد علائم شود .

8.از مصرف زياد انواع شكلات،غذاهاي تند و پرادويه و نوشيدني هاي گازدار )مثل نوشابه ( خودداري كنيد .

9.ميوه ها و آبميوه هاي ترش و حاوي ويتامين ث مثل مركبات و آب پرتقال بيشتر مصرف كنيد .

10.در صورت وجود درد يا تب بهتر است از استامينوفن و تركيبات آن استفاده كنيد .

11.كيسه ي آب گرم يا حوله ي گرم باعث تسكين درد شكم و پهلوها مي شود .

12.ادرار خود را نگه نداريد و در صورت احساس نياز به دفع ادرار سريعا اين كار را انجام داده و مثانه ي خود را به طور كامل تخليه كنيد.

13.اگر احتمالا باردار هستيد حتما به پزشك اطلاع بدهيد (حتي اگر مطمئن نيستيد )، چون نه تنها مصرف بعضي از آنتي بيوتيك ها در دوران بارداري خطرناك است،بلكه در طول بارداري نياز به بررسي و مراقبت ويژه خواهيد داشت.

14.مصرف طولاني مدت آنتي بيوتيك در خانم ها گاهي ممكن است باعث تحريك بروز عفونت هاي قارچي زنانه شود ، بنا بر اين در صورت بروز خارش شديد و ترشح سفيد رنگ در طول مصرف آنتي بيوتيك به پزشك مراجعه كنيد اما به هيچ وجه شخصا اقدام به قطع مصرف دارو نكنيددر صورتي كه داروهاي ديگري به طور دائم براي ساير بيماري ها مصرف مي كنيد (مثلا داروهاي قلبي يا رقيق كننده ي خون ) حتما به پزشك اطلاع دهيد چون ممكن است با آنتي بيوتيك تجويز شده ناسازگار باشد، به هيچ وجه شخصا نحوه ي مصرف دارو را تغيير ندهيد .

15.اگر در اورژانس براي شما آزمايش ادرار يا سونوگرافي انجام شده است، برگه ي نتيجه آن را دور نيندازيد،چون در صورت مزمن شدن يا تكرار عفونت جهت بررسي هاي تكميلي به اين نتايج براي مقايسه نياز است .

16.معمولا علائم 1-2 روز بعد از آغاز درمان شروع به كاهش و بهبود مي كنند .

علايم هشدار بيماري:

• عدم بهبود علائم يا تشديد آن پس از 2 روز درمان
• بروز علائم جديد و اضافه شدن به علائم قبلي
• درد شديد پهلوها و كمر
• بروز يا تشديد تب و لرز يا ادامه ي تب پس از 2 روز از شروع درمان با آنتي بيوتيك
• تهوع و استفراغ شديد
• عدم توانايي خوردن يا نوشيدن
• بي حالي و كاهش سطح هوشياري
• عدم بهبودي كامل پس از 2 هفته
• بروز بثورات و ضايعات پوستي مثل كهير كه مي تواند نشانه ي حساسيت به آنتي بيوتيك باشد.

منابع:

                                                                                                     راهنماي باليني پرستاري مبتني بر شواهد

Nanda nursing diagnoses 2021-2023

Brunner Suddarth's textbook of Medical surgical Nursing2018

https://familydoctor.org