تشنج

تعریف تشنج

اختلال موقتی در مغز،که این اختلال دو خصوصیت دارد:

اول اینکه به صورت ناگهانی آغاز میشود و دوم اینکه غیر ارادی و غیر قابل کنترل است.

علائم تشنج

فرد دچار اختلال هوشیاری میشود. (اطرافیان را نشناسد، متوجه زمان و مکان نباشد، به صدا زدن پاسخ ندهد یا بیهوش روی زمین بیفتد). حرکاتی غیر ارادی در اعضای بدن بیمار ظاهر میشود که ممکن است قسمتی از بدن یا تمام اعضا را درگیر کند. ممکن است بیمار به شدت دست و پا بزند، روی زمین بیفتد، سر و چشمهای بیمار به یک طرف بچرخد یا اینکه فقط یک دست یا یک پای بیمار دچار حرکات تکان دهنده شدید شود و این حالت چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد که معموال کمتر از 10 دقیقه میباشد. ممکن است بیمار در زمان حمله، کنترل ادرار خود را از دست بدهد. گاهی بیمار بصورت ناگهانی رفتاری غیر عادی نشان میدهد مثال بدون آنکه متوجه باشد شروع به دویدن میکند. ممکن است برای چند لحظه به نقطه ای خیره شده و در این مدت متوجه اطراف نباشد.

مراقبتها در هنگام بستری :

نرده های حفاظ تخت را بالا قراردهید تا از سقوط پیشگیری نماید.

بیمار همراه داشته باشد

تازمانی که هوشیاری نیست از راه دهان هیچ چیزی به او داده نشود.

تازمانی که پزشک اجازه نداده است از تخت خارج نشود.

سطح هوشیاری بیمار مرتب کنترل گردد.

محیط بیمار امن باشد .

داروهای بیمار منظم داده شود.

آموزشها در زمان ترخیص :

اگر بیمار شما مبتلا به حملات تشنج یا صرع میشود به این نکات توجه کنید:

1.نترسید! داد و فریاد راه نیندازید و با خونسردی به فردی که دچار حمله صرع شده، نزدیک شوید.

2.اشیای خطرناك را از دسترس او دور کنید

3.یقه لباسش را باز کنید تا گردنش آزاد شود.

4.سپس سر یا شانه او را در صورت امکان به یک طرف بچرخانید .

5.از ریختن آب بر روی صورت بیمار یا گرفتن دست و پای او در هنگام تشنج خودداری کنید .

6.اگر حمله بیمار در مدتی کوتاهتر از 5 دقیقه به پایان رسید، مدتی او را به حال خودش بگذارید و بعد به او بگویید که احتمالا علت تشنجش درست مصرف نکردن داروهایش است و بهتر است که با پزشکش تماس بگیرد.

7.اما اگر حمله بیش از 5 دقیقه طول کشید یا دو مرتبه پشت سر هم تکرار شد (به شرط اینکه در فاصله این دو تشنج بیمار به هوش نیاید)، ممکن است صرع بیمار از نوع مداوم باشد که معمولا خطرناکتر است و در این مواقع باید فورا بیمار را به پزشک رساند.

8.و اما اگر تشنج فرد همراه با تب بود، به احتمال خیلی زیاد، دلیل تشنج صرع نیست اما حتما باید تب فرد را با پاشویه پایین آورد و هرچه سریعتر او را به پزشک رساند.

اگر دچار صرع هستید و هنوز کاملا کنترل نشده است...

سیگار نکشید و به ویژه وقتی تنهایید، از کشیدن سیگار و استعمال سایر مواد دخانی مثل قلیان و پیپ خودداری کنید.

سطح خانه را با پوشش نرم و ضخیم بپوشانید و از لیز و صیقلی کردن اتاقها خودداری کنید.

انجام کار با وسایل تیز، مانند خرد کردن سبزی و اتو کشیدن را تا حد امکان در حالت نشسته و شرایطی ایمن انجام دهید.

در آشپزخانه تا حد امکان از وسایل نشکن و غیر چینی استفاده کنید و وسایل نوك تیز مثل چاقو و چنگال را رو به پایین در ظرفشویی قرار دهید.

وقتی در منزل تنها هستید، از دوش گرفتن یا حمام رفتن پرهیز کنید، در حمام را تا حد امکان نیمه باز بگذارید و سطح حمام را برای جلوگیری از لیز خوردن با پوشش پلاستیکی مناسب بپوشانید.

هنگام تماشای تلویزیون، خیلی نزدیک به آن ننشینید و اگر مجبورید برای مدت طولانی از کامپیوتر استفاده کنید، دوره های متناوب استراحت توصیه میشود.

در اتاق نشیمن، تا حدامکان از دکوراسیون های شکستنی استفاده نکنید و ضمنا، به جای چراغهای رومیزی و چراغهای در دسترس از چراغهای سقفی استفاده کنید.

مصرف داروهایتان باید همیشه مرتب و منظم باشد و حتی یک بار و یک روز هم نباید داروهایتان قطع شود.

درمان بیماریتان را هر چه زودتر شروع کنید.

مقدار و دفعات مصرف دارو باید کافی و حتما زیر نظر پزشک باشد.

با معاینات مکرر و آزمایشهای دوره ای از بروز عوارض دارویی جلوگیری کنید.

تغذیه مناسب، استراحت، ورزشهای مناسب، مراقبت از لثه ها و مسواك را فراموش نکنید.

داروی ضد صرع فنی تویین در نیمی از موارد باعث تورم و افزایش حجم لثه میشود. بهتر است پیش از شروع مصرف این دارو به دندانپزشکتان نیز اطلاع بدهید و از او بخواهید شما را تحت عمل جرمگیری قرار دهد و آموزشهای بهداشتی لازم را نیز به شما ارایه دهد.

اگر پس از مصرف دارو به ناراحتی لثه دچار شدید، به پزشکتان اطلاع بدهیدتا در صورت امکان دارویتان را تعویض کند. به هر حال، تحت هیچ عنوان نباید از رعایت بهداشت دهان و دندانتان غفلت کنید چرا که خود مسواك نزدن، عوارض بدتری به همراه دارد.

به علت تداخل دارویی داروهای ضدصرع، حتما به دیگر پزشکان خود در صورت تجویز دارو برای سایر بیماریهایتان اطلاع دهید.

تایکسال از رانندگی خودداری کنید.

توصیه ضدصرع در بارداری:

خانمهای مبتلا به صرع در سن بارداری باید اطلاعات کافی در خصوص خطرات حمله صرع و قطع دارو داشته باشند، هر گونه کاهش یا قطع خودسرانه دارو در طول بارداری، خطر تشنج و متعاقبا سقط جنین را به مراتب افزایش میدهد.

با ایجاد هماهنگی بین پزشک متخصص اعصاب و پزشک متخصص زنان و زایمانتان میتوانید برنامه درمانی منظم و متعادلی برای خودتان تدارك ببینید.

سطح خونی دارو باید تا 8 هفته پس از زایمان کنترل شود چرا که خطر افزایش سطح خونی دارو و مسمومیت وجود دارد.

خانمهایی که از داروهای فنیتویین، فنوباربیتال و پیریمیدون استفاده میکنند، باید برای جلوگیری از خطر خونریزی در ماه آخر بارداری، زیر نظر پزشک، ویتامین k تزریق کنند.

خانمهای مبتلا به صرع، در صورت رعایت نکات پزشکی، می توانند مانند خانمهای دیگر به راحتی ازدواج کنند، باردار شوند و بچه های سالم به دنیا بیاورند.

منابع :

  Ø   راهنمای بالینی پرستاری مبتنی بر شواهد

  Ø   Nanda nursing diagnoses2021-2023

  Ø   Brunner Suddarth's textbook of Medical surgical Nursing2018

  Ø   https://familydoctor.org/