کله سیستیت

صفرا چیست؟

صفرا مایعی است که در کبد ساخته شده ودر کیسه صفرا ذخیره و تغلیظ می گردد تا موقعی که بدن نیاز به هضم چربیها پیدا کند.در این زمان کیسه صفرا منقبض شده وصفرا را از طریق مجاری صفراوی به داخل روده کوچک می ریزد،جایی که صفرا به هضم چربیها کمک می کند .

سنگهای صفرا چگونه تشکیل می شوند؟

سنگهای کیسه صفرا اجسام بلوری هستند که به دلیل سخت ومتراکم شدن اجزای طبیعی وغیر طبیعی صفرا به وجود می آیند.

نشانه های سنگ صفراوی چیست؟

بسیاری از افراد دارای سنگ صفراوی نشانه ای ندارند(%25) .

درد به علت انسداد مجرای خروجی صفراوی(مجرای سیستیک) ومعمولا پس از خوردن غذای پر چرب وسنگین شروع می شود و 30 دقیقه تا چند ساعت طول می کشد سپس بهبود می یابد.

این دردها درقسمت بالای شکم و زیر دنده های انتهایی راست حس می شود وبه کتف و شانه راست ویا به اطراف معده(اپی گاستر) انتشار می یابد.

سایر نشانه های سنگ صفراوی عبارتند از:

تهوع واستفراغ، یرقان(زردی)، تب ولرز ،مدفوع خاکستری

نفخ وسوء هاضمه

اقدامات تشخیصی می تواند :

آزمایش خون ،سی تی اسکن، MRI ،سونوگرافی کیسه صفرا باشد.

درمان به دو روش انجام می شود:

1.لاپاراسكوپي:

کله سیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا) درمان انتخابی سنگ کیسه صفرا و التهاب حاد کیسه صفرا میباشد،کله سیستکتومی با لاپاراسکوپ امروزه بهتر از کله سیستکتومی با جراحی باز است، در این روش چند برش کوچک بر روی شکم داده می شود و از طریق آنها ابزارهای جراحی داخل می شود و با استفاده از یک دوربین ویدئویی بسیار کوچک درون شکم تصویر برداری انجام و یک نمای بسته از اندامها و بافتها روی مونیتور منتقل می شود، جراح در حالیکه به نمایشگر نگاه می کند از این وسایل برای جدا کردن دقیق کیسه صفرا از کبد، مجاری و سایر ساختمانها استفاده می کند.

2.جراحی باز:

در برخی موارد جراحی باز به تشخیص پزشک برنامه ریزی می شود، بدین صورت که که در آن جراح یک برش 12 الی 20 سانتی متری در شکم می زند تا کیسه صفرا را بردارد.

این یک جراحی بزرگ محسوب می شود،در حدود 5 درصد جراحی های کیسه صفرا نیاز به جراحی باز می باشد.

آمادگی قبل از عمل کیسه صفرا:

در صورت ابتلا به بیماری ، وجود سابقه سکته قلبی ، سکته مغزی، فشار خون، مرض قند بیماری های ریوی شدید و آسم، آنرا به پزشکان خود اطلاع دهید، لازم است قبل از اقدام به جراحی، مشاوره جهت ارزیابی قبل ازعمل و تحمل بیهوشی به عمل آید

نوع داروهای مورد مصرف که به علل مختلف تجویز شده ممکن است در جراحی و بیهوشی تداخل اثر داشته باشد پس بهتر است تمام داروهای مصرفی را به اطلاع پزشک تان برسانید.

اگر وارفارین ، آسپرین، پلاویکس مصرف می کنید آنرا به اطلاع پزشک خود برسانید.

8 ساعت قبل ازعمل ناشتا باشید.

وسایل فلزی( گل سر، زیورآلات، دندان مصنوعی و ...) باید خارج شود. لازم است بهداشت فردی کاملا رعایت گردد.

روز قبل از عمل باید حمام کرده، موهای زائد روی شکم تراشیده و داخل ناف شستشو شود.

مراقبت بعد از عمل :

مدت زمان لازم تا هوشیاری کامل در افراد مختلف، متفاوت و به طور متوسط یک تا سه ساعت است، در این مدت اتاق بیمار باید خلوت باشد تا پرستار بخش بتواند علایم حیاتی بیمار را کنترل کنند.

ممکن است بیمار استفراغ کند که بلافاصله به پرستار خود اطلاع دهید.

شش تا هشت ساعت بعد از عمل جراحی لاپاروسکوپی طبق دستور پزشک معمولا به بیمار مایعات همچون آب, چای, آب میوه و آب کمپوت داده می شود و در صورتی که بتواند تحمل کند به بیمار رژیم معمولی نرم کم چربی به بیمار داده می شود.

نفس عمیق بکشید تا دچار مشکل ریوی نشوید و در هنگام بروز سرفه جهت جلوگیری از درد محل عمل را با دست بگیرید.

جهت شروع فعالیت ها توصیه می شود که فعالیت قدم زدن بلافاصله بعد هوشیاری کامل شروع شود برای راه رفتن، ابتدا با کمک در لبه تخت بنشینید و اگر سرگیجه و تهوع نداشتید با کمک را ه بروید، زیرا دراز کشیدن به مدت طولانی بهبودی شما را به تاخیر می اندازد.

می توانید 1 تا 2 روز بعد از ترخیص به حمام رفته و دوش سرپایی بگیرید، محل عمل را شست و شو و خشک نمایید.

روز اول بعد از ترخیص مایعات و غذای نرم مصرف کنید و از روز دوم در صورتیکه احساس نفخ نداشته باشید، می توانید غذای معمولی استفاده نمایید.

پس از برداشتن کیسه صفرا از یک رژیم غذایی حاوی پروتئین و کربوهیدرات مثل برنج، ماکارونی یا نان، میوه های پخته و سیب زمینی آب پز استفاده کنید.

از خوردن غذاهای نفاخ و پرچربی بعد از عمل خودداری کنید، تا یک هفته پس از جراحی از رژیم غذایی پرفیبر مصرف شود و از یبوست جلوگیری شود ،مصرف میوه و سبزیجات توصیه می شود.

طی 4 تا 6 هفته آینده به آرامی چربی را وارد رژیم غذایی کنید، بهترین راه تامین چربی استفاده از چربیهای گیاهی، گوشت بدون چربی، شیر کم چرب و گوشت ماهی است.

در اکثر موارد در اولین روز بعد از عمل مرخص خواهید شد.

بعد از 3-4 روز می توانید رانندگی کنید، بهتر است تا یک هفته تنها به سفر نروید.

می توانید از روز پنج بعد از عمل فعالیت عادی داشته باشید .

بهتر است تا یک هفته فعالیت جنسی نداشته باشید.

در صورت تمایل یک هفته بعد از عمل می توانید به سرکار خود باز گردید، و مدت مرخصی استعلاجی بعد از لاپاروسکوپی سنگ صفراوی 2 تا 3 هفته است.

بهتر است از برداشتن اجسام سنگین تا چند ماه خودداری کنید.

ممکن است از درد اطراف ناف بعد از لاپاراسکوپی، شاکی باشید که به علت تحرک شماست.

داروهای تجویزی را منظم مصرف نموده و در تاریخ تعیین شده به پزشک مراجعه نمایید.

قبل از ترخیص هر سوالی در ذهن خود دارید، از پرستار و پزشک خود بپرسید.

مراقبتهای بعد از ترخیص :

در صورت داشتن عالئم التهاب و عفونت مثل : تب بالای7/37 بیشتر از دو روز متوالی ، قرمزی ، تورم و سفت شدن محل عمل ، ترشحات زرد و بد بو و حساسیت و درد اطراف زخم جراحی

در صورت درد مداوم شکم، به خصوص اگر به مرور بدتر شود

تهوع یا استفراغ شدید

یرقان یا زردی (زرد شدن پوست و چشم(

کمبود حرکت روده ونداشتن دفع مدفوع بیش از سه روز پس از جراحی

عدم توانایی انتقال گاز بیش از سه روز پس از جراحی

اسهال مکرر که بیش از سه روز پس از جراحی طول میکشد

فورا به پزشک معالج خود مراجعه نمایید.

در صورتی که به روش باز جراحی شما انجام شده است ظرف مدت 7 تا 10 روز بعد از عمل، جهت کشیدن بخیه ها به اورژانس یا پزشک خود مراجعه نمایید.

منابع:

  Ø   راهنمای بالینی پرستاری مبتنی بر شواهد

  Ø   Nanda nursing diagnoses 2021-2023

  Ø   Brunner Suddarth's textbook of Medical surgical Nursing2018

  Ø   https://familydoctor.org/