سنگ كليه

كليه سالم مواد زائد را از خون جمع آوري و به شكل لدرار از بدن دفع مي كند .زمانيكه اين كه اين مواد زائد به درستي از كليه ها خارج نشود ،تجمع پيدا مي كند و مي تواند به شكل سنگ كليه تظاهر يابد.

سنگ كليه يك توده سخت و جامد است كه در كليه ها تشكيل مي شود.مي تواند به كوچكي يك سنگ ريزه يا حتي خيلي بزرگتر از آن باشد.همانطور كه ذكر شد ،اين سنگ از مواد زائدي كه كليه به درستي دفع نكرده ،تشكيل شده است.

يك سنگ كليه ممكن است در خود كليه بماند و يا پايين تر رفته و وارد مجاري ادراري شود (مجاري ادراري شامل حالب ،مثانه و پيشابراه مي باشد). اگر سنگ به اندازه كافي بزرگ باشد،ممكن است در كليه يا مجاري ادراري گير كند كه مي تواند بسيار دردناك باشد .

علائم سنگ كليه :

سنگ كليه مي تواند سبب يك درد شديد كرامپي(دردي كه مي گيرد و ول مي كند) در پايين كمر يا پهلو ها شود.معمولا با حركت سنگ به بخشهاي پايين شكم،كشاله ران و ناحيه تناسلي انتشار مي يابد.

ساير علائم سنگ كليه عبارت است از:

تهوع و استفراغ

ادرار تيره يا خوني

تب

احساس تكرر ادرار (اينكه تمايل داريد بيشتر از حالت عادي به دستشويي برويد)

سنگ هاي كليه چگونه بوجود مي آيند:

4 نوع سنگ كليه وجود دارد:

سنگ هاي كلسيمي: سنگهاي كلسيمي رايج ترين نوع سنگ هاي كليوي است.كلسيمي كه بوسيله استخوان و عضلات مصرف نشده است،به سمت كله ها مي رود تا دفع شود.معمولا كليه ها اين كلسيم اضافه را از طريق ادرار دفع مي كنند ،اگر مقداري از اين كلسيم در كليه باقي بماند و به مرور زمان تجمع پيدا كند،موجب تشكيل سنگ هاي كلسيمي مي شود.

سنگ هاي استرووايتي: اين نوع سنگها در زنان شايع تر است و معمولا بعد از يك عفونت ادراري مزمن ايجاد مي شود.سنگ هاي استرووايتي معمولا از آمونياك تشكيل شده است.

سنگ هاي اسيد اوريكي: اين نوع سنگ ها در صورتي كه مقدار زيادي اسيد اوريك در ادرار وجود داشته باشد ،تشكيل مي شوند.داشتن يك رژيم غذايي پر پروتئين . يا قرار داشتن تحت شيمي درماني ممكن است خطر و احتمال ابتلا به اين نوع سنگ هاي كليوي را افزايش دهد.

سنگ هاي سيتيني: اين نوع سنگ كليه چندان شايع نيست .بيماري كه موجب ايجاد اين نوع سنگ مي شود،نوعي بيماري خانوادگي است و به آن سيستينوري گفته مي شود.

سنگ كليه چگونه تشخيص داده مي شود:

در اكثر مواقع سنگ هاي كليه ،بدون نياز به مداخله پزشكي ،از بدن دفع مي شود(آن را همرا با ادرار دفع مي كنيد).

اما اگر سنگ كليه در مجاري ادراري گرفتار شود،براي رهايي ار آن نياز به كمك پزشك پيدا مي كنيد.براي اطمينان يافتن از وجود سنگ كليه ،پزشك ابتدا شرح حالي از علائم شما گرفته و سپس درخواست آزمايش ادرار مي كند.در نهايت براي ديدن محل و وضعيت سنگ ،پزشك درخواست انجام تصويربرداري (سي تي اسكن يا سونوگرافي) از كليه و مجاري ادراري شما خواهد داشت.

آيا ابتلا به سنگ كليه قابل پيشگيري است:

اكثر افراد مبتلا به سنگ كليه، در معرض خطر 50 درصدي براي ابتلاي 10 ساله به سنگ كليه ديگري قرار دارند.(ابتلاي مجدد بالايي دارد)

البته راه هايي براي كاهش خطر ابتلا وجود دارد:

روزانه حداقل 2 ليتر آب بنوشيد(آب بهترين انتخاب است) ممكن است پزشك شما براي اينكه از مصرف ميزان كافي مايعات مطمئن شود،ميزان دفع ادرار شما را اندازه گيري كند.

روزنانه بيش از 5/1 گرم نمك مصرف نكنيد (تقريبا معادل يك قاش چايخوري سر خالي)، اين مقدار شامل نمك موجود در غذاهاي از پيش آماده شده و بسته بندي نيز مي شود.براي اين منظور، اطلاعات موجود روي بسته اين مواد غذايي را مشاهده كنيد تا از ميزان نمك (سديم) دريافتي خود مطلع شويد.

در نظر داشته باشيد تا روزانه بيشتر از 2 واحد گوشت مصرف نكنيد. هر واحد گوشت مصرفي نيز نبايد بيشتر از 6 تا 8 انس (حدودا 170 تا 225 گم ) باشد.

عوامل خطر ابتلا به سنگ كليه :

عدم مصرف مايعات كافي ،خصوصا آب

سابقه خانوادگي ابتلا به سنگ كليه

مصرف وعده هاي غذايي غني از پروتئين و نمك با فيبر كم

جنس مذكر

سن بين 20 تا 70 سال

بستري يا بي تحركي طولاني

مصرف برخي داروها

اضافه وزن

درمان سنگ كليه :

اگر سنگ به اندازه كافي كوچك باشد ،ممكن است بطور طبيعي با جريان ادرار دفع شود.البته پزشك شما براي كمك به اين فرايند ممكن است داروهايي نيز براي شما در نظر بگيرد.اگر سنگ بزرگ باشد يا باعث ايجاد عفونت شده باشد ،بايد مداخله درماني صورت بگيرد. در اين حالت ممكن است از امواج شوكي مخصوصي براي شكستن سنگ به قطعات كوچكتر استفاده شود (سنگ شكن) به اين روش درماني ESWL يا سنگ شكني خارج بدني يا امواج شوكي گفته مي شود .

در برخي موارد،ممكن است نياز به مداخله ارولوژيست وجود داشته باشد.در اين حالت ارولوژيست (متخصص جراحي كليه و مجاري ادراري) ممكن است يك ابزار بسيار باريك را از طريق پيشابراه وارد مثانه وسپس حالب كرده و سنگ را بيايد و آن را خارج كرده يا به قطعات كوچك خرد كند،نگران نباشد.اگر تصميم به انجام اين اقدام درماني باشد ،حتما قبل از آن از داروهاي بي حسي استفاده مي شود.

جراحي نيز روش درماني ديگري است.در مواردي،تنها راه خلاص شدن از شر سنگ كمك گرفتناز جراحي است.

زندگي با سنگ كليه :

در صورتيكه بيش از يك بار به سنگ كليه مبتلا شده ايد،بايد براي تشخيص دقيق علت اصلي تشكيل سنگ به متخصص مراجعه كنيد.در برخي موارد ممكن است مصرف مداوم دارويي براي پيشگيري از ابتلاي مجدد به سنگ كليه لازم باشد.(در صورتيكه علت مشخص يافت شده و درمان يا كنترلي براي آن وجود داشته باشد).