در ستون فقرات 24 مهره وجود دارد که بین مهره ها یک بافت غضروفی و ژلاتینی قرار دارد . در هنگام حرکت مهره ها و فشار بر روی ستون فقرات این بافت غضروفی مانند بالش عمل می کند که میتواند فشار را تحمل کند و به روان سازی حرکات ستون فقرات نیز کمک کند. در واقع دیسک کمر نوعی مشکل شایع در ستون فقرات می باشد که بسیار دردناک است و عموما در مهره های آخر کمر ایجاد میشود. دیسک کمر زمانی رخ میدهد که مواد بین مهره ها بیرون بزند و به نخاع و ریشه های عصب موجود در آن فشار وارد نماید. ریشه های عصبی ستون فقرات انشعابات نخاعی هستند که سیگنالها را میان سیستم‌های عصبی مرکزی و محیطی انتقال میدهد. از علائم شایع دیسک کمر میتوان به درد، بی حسی، احساس گزگز و کاهش دامنه حرکتی اشاره کرد. 

عموما دیسک کمر بین مهره های 4 و 5 مهره کمری یا بین مهره 5 و استخوان خاجی رخ میدهد. فتق دیسک گردن نیز بین مهره های 5 و 6 گردن یا بین مهره های 6 و 7 گردن به وجود خواهد آمد. 

ریسک فاکتورهای ایجاد دیسک کمر

با افزایش سن دیسک های بین مهره ای در طی فرآیندی که دیژنراسیون دیسک نام دارد رو به زوال می رود و منجر به تنگی فضای بین مهره ای میشود و همین امر باعث ایجاد فتق دیسک خواهد شد. برخی دیگر از این عوامل شامل موارد زیر است:

آسیب دیدگی کمر یا گردن

کشیدگی

رانندگی مداوم

فعالیت‌های تکراری که باعث فشار بر ستون فقرات می‌شود

جنسیت : مردان بیشتر در معرض دیسک کمر هستند. 

بلند کردن اشیا به صورت نادرست

چاقی و اضافه وزن

استعمال دخانیات

انواع دیسک کمر 

دیسک کمر خفیف

دیسک کمر خفیف ابتدا با پارگی آنولار شروع میشود که عموما دیسک کمر سالم است و تنها یک ترک جزئی در لایه بیرونی آن وجود دارد. 

دیسک کمر شدید

در صورتی که هسته نرم در لایه بیرونی سخت که دارای پوششی قوی است که قسمت خارجی دیسک بین مهره ای را تشکیل میدهد و از مواد داخل دیسک محافظت می کند شکسته شود بیرون زدگی دیسک کمر رخ میدهد. در شرایط شدیدتر مرحله جداسازی دیسک شروع میشود که از طریق پارگی دیواره بیرونی دیسک نشت پیدا کرده و از دیسک جدا میشود. 
اگر درد ناشی از بیماری دیسک کمر شدید باشد فرد به انجام عمل جراحی نیاز دارد.  

علائم دیسک کمر

از اولین علائمی که فرد مبتلا به دیسک کمر میتوان به درد در قسمت پایین کمر اشاره کرد. این درد ممکن است چند روز به طول بکشد و سیری صعودی در احساس درد داشته باشد. 

بی حسی و ضعف در پاها

درد انتشاری تا زیر زانوها که عموما به سمت مچ و روی پا نیز گسترش خواهد یافت. 

دردی که از باسن شروع شده و به سمت ساق و روی پا انتشار می یابد. (سیاتیک)

بی حسی و گزگز در قسمت ساق و روی پا

ضعف در ساق یا روی پا

بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع: البته که این علامت از علائم نادر دیسک کمر میباشد.

راه های تشخیص دیسک کمر 

ابتدا پزشک سابقه پزشکی فرد را بررسی خواهد کرد و بعد از معاینه فیزیکی می تواند به وجود فتق دیسک کمر پی ببرد. برای تشخیص دیسک کمر علاوه بر معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی موارد زیر می‌شوند:

گرافي ساده از كمر

ام آر آي

سي تي اسكن

الگتروميوگرافي ( - EMG عضله نگاري برقي)

درمان دیسک کمر 

درمان دیسک کمر به عواملی مانند سن، وضعیت سلامت عمومی و سابقه پزشکی ، شدت عارضه و گسترش آن، نوع عارضه ایجاد شده، میزان تحمل در برابر داروها، روش‌ها یا درمان‌های خاص، روند بیماری و نظر بیمار وابسته است. 

دارو درمانی

مصرف برخی از داروها که بدون نسخه در دسترس هستند می توانند در تسکین درد کمک کنند. این داروها شامل : ایبوپروفن ، ناپروکسین و موارد مشابه آن می باشد.

کمپرس سرد و گرم

کمپرس آب گرم : این کمپرس میتواند برای کاهش گرفتگی ماهیچه ها و بیرون زدگی های دیسک کمر مفید باشد و منجر به افزایش جریان خون و اکسیژن میشود که همین امر میتواند به کاهش درد و آرامش ماهیچه ها کمک کند.  

کمپرس آب سرد : این کمپرس میتواند به درمان التهابات و آسیب دیدگی های بافت نرم کمک کند.

فیزیوتراپی

از فیزیوتراپی برای توانبخشی استفاده می شود. فیزیوتراپی میتواند به فعالیت های روزمره فرد را اصلاح نماید. 

لیزر درمانی 

درمان دیسک کمر توسط امواج مادون قرمز و نور باعث تحریک روند طبیعی بهبود میشود. انرژی نوری به عمق بافت ها نفوذ کند و باعث افزایش جریان خون و بازگشت عملکرد طبیعی سلولها شود. 

تزریق

تزریق اپیدورال کمر برای تسکین درد کمر و پا انجام می‌شود. تزریق اپیدورال می تواند علائم درد، التهاب عصب را کاهش دهد. 
تزریق اوزون و پی آر پی از دیگر روش های درمان دیسک کمر می باشد.

کمربند طبی

بستن کمربند طبی می تواند به تسکین درد یا ثابت نگه داشتن ستون مهره‌ ها کمک می کند. نوع کمربند بسته به تشخیص پزشک و برنامه درمانی تعیین می‌شود.

جراحی

در شرایطی مانند  کرختی یا ضعف، دشواری در ایستادن یا راه رفتن، از دست دادن کنترل روده یا مثانه فرد نیاز به جراحی پیدا خواهد کرد. جراحی دیسک کمر به روش های مختلفی انجام می شود که بهترین روش برای بیمار بر اساس نوع و محل بیرون زدگی دیسک توسط جراح متخصص ستون فقرات انتخاب می شود. 

پیشگیری از بیماری پارگی فتق دیسک کمر

از کمر خود در هنگام بلند کردن اجسام محافظت کنید

وضعیت صحیحی بدنی خود را حفظ کنید

به طور مرتب و منظم ورزش کنید

وزن سالم خود را حفظ کنید