مجاري هوايي لوله هايي هستند كه هوا را به ريه وارد كرده و يا از آن خارج مي كنند.

آسم در اكثر مواقع در كودكي شروع مي شود البته مي تواند در هر سني وجود داشته باشد.مجاري هوايي افراد مبتلا به آسم نسبت به مواد حسايت زا (آلرژن ها) حساسيت بيش از حدي نشان مي دهد ،حتي ممكن است مجاري هوايي اين افراد، به بعضي مواد خاص اسنشاق شده نيز حساسيت نشان دهد.

علائم آسم زماني شروع مي شود كه يك ماده محرك موجب شود كه مخاط پوشاننده مجاري هوايي ملتهب در نتيجه تنگ شود.در اين حالت ،عضلات اطراف مجاري هوايي مي توانند دچار انقباض ناگهاني (اسپاسم) شوند. اين اتفاق موجب تنگي بيشتر مجاري هوايي مي شود.علاوه بر آن مخاط تنفسي كه دچار التهاب شده است ،موكوس بيشتري نيز توليد مي كند. اين موكوس اضافه موجب گرفتگي مجاري هوايي و در نتيجه انسداد بيشتر در مسير عبور هوا مي شود.

اگر علائم شديد باشد و به راحتي كنترل نشود ، به آن حمله آسم گفته مي شود.

علائم آسم چيست:

شعله وري يا حمله آسم زماني اتفاق مي افتد كه موكوس اضافه توليد شده ،موجب تورم و تنگي مجاري هوايي شود.حمله آسم ممكن است خفيف ،متوسط يا شديد باشد.اعلائم حمله آسم شامل موارد زير مي باشد:

سرفه : سرفه آسم معمولا صبح زود يا هنگام شب تشديد مي شود و مي تواند موجب اختلالات خواب نيز شود.

فشار روي قفسه سينه : ممكن است احساس نفس تنگس و يا حسي مشابه اين كه جسمي قفسه سينه شما را فشار مي دهد،داشته باشيد.

ويز : ممكن است صدايي خشن ،شبيه خس خس ،آهنگين و يا مشابه سوت زدن در هنگام نفس كشيدن (خصوصا بازدم) داشته باشيد.

داشتن سرفه همرا با خلط

حمله آسم شديد مي تواند تهديد كننده حيات باشد. در صورتيكه فردي با علائمي كه در پايين ذكر مي شود (آسم شديد) مواجه مي شود ،بايد فورا به مركز درماني مراجعه كند و احتمالا در اولين فرصت نياز به دريافت درمان اورژانسي داشته باشد:

داروهاي نجات بخش قبلي ديگر علائم را برطرف نكند .

بستر ناخن ها و لب هاي بيمار كبود (آبي يا خاكستري) شود.

ايجاد مشكل در راه رفتن يا صحبت كردن .

تنفس شديدا سخت.

با هر نفس ،گردن ،قفسه سينه يا دنده ها به داخل كشيده مي شود.

هنگام تنفس ،سوراخ هاي بيني به شدت باز مي شود.

ضربان قلب و نبض بسيار سريع است.

آسم چگونه بوجود مي آيد:

دليل اصلي ايجاد آسم دقيقا مشخص نيست ،دانشمندان و محققان گمان مي كنند كه علل ژنتيكي و محيطي در ايجاد آسم دخالت دارند.اين عوامل عبارتند از:

يكي از والدين يا هر دوي آنها مبتلا به آسم باشند

سابقه ژنتيكي ازدياد حساسيت در خانواده

ابتلا به برخي عفونتهاي تنفسي خاص در كودكي

تماس با عوامل حسايت زا (آلرژن) و عفونت در دوره نوزادي و اوايل كودكي ،زمانيكه سيستم ايمني بدن همچنان در حال تكامل است.

برخي عوامل مي توانند باعث شعله ور شدن آسم شوند،اين عوامل عبارتند از:

آلرژن ها

عفونتهاي ويروسي (مانند سرماخوردگي) و عفونت سينوس ها

مصرف تنباكو

آلاينده هاي هوا (مانند دود حاصل از سوختن چوب )

هواي سرد

ورزش كردن

عطرها يا گازهاي شيميايي

سوزش سردل (به دنبال ريفلاكس معده به مري )

براي برخي از بيماران حتي احساسات قوي و استرس نيز مي تواند شروع كننده حمله آسم باشد.دقت كنيد كه كدام يك از موارد كر شده باعث شعله ور شدن آسم مي شود.در اين مورد با پزشك خود نيز همكاري كنيد تا با كمك يكديگر اين عوامل را تشخيص دهيد.

آسم چگونه تشخيص داده مي شود:

پزشك شرح حال كاملي خصوصا در مورد سابقه خانوادگي آسم و آلرژي (ازدياد حساسيت )از شما مي گيرد.سپس به بررسي علائم آسم در شما و اينكه چه زماني و چگونه ايجاد مي شود،مي پردازد و نيز عواملي كه موجب شروع يا بدتر شدن اين علائم مي شود را بررسي مي كند.

در مرحله بعدي نوبت به معاينه فيزيكي مي رسد،پزشك به صداهاي تنفسي شما گوش مي دهد و بدنبال نشانه هاي آسم و آلرژي مي گردد.اين نشانه ها مي تواند شامل شنيدن صداي ويز ،تورم مسير بيني و تظاهرات پوستي آلرژي مانند اگزما باشد.

در نهايت پزشك درخواست اسپيرومتري مي دهد.در جريان اين تست ،شما در يك ابزار لوله مانند به نام اسپيرومتر مي دميد تا ديده شود كه ريه هاي شما چقدر خوب كار مي كند .اين تست نشان مي دهد كه حجم ريه هاي شما چقدر است و با چه سرعتي هوا به ريه ها وارد و از آن خارج مي شود.

البته ممكن است نياز به درخواست تست هاي ديگر نيز باشد،نظير:

تست آلرژي

تست هايي كه وجود ساير بيماري هاي با علائم مشابه آسم (براي مثال قطع تنفس (آپنه) در خواب و ربفلاكس به مري )را بررسي مي كند.

عكس قفسه سينه و يا نوار قلب ،تا اطمينان حاصل شود كه مشكل ديگري در ريه ها (بيماري ديگر يا وجود جسم خارجي ) يا قلب وجود ندارد.

آيا مي توان از ابتلا به آسم پيشگيري كرد:

آسم قابل پيشگيري نيست و هيچ درمان قطعي ديگري نيز ندارد،اما ميتوان با جلوگيري از تماس با محرك ها و شروع كننده هاي حمله آسم ،از شعله وري آسم پيشگيري كرد.مثال هايي از اين آلرژن ها يا محرك هاعبارتند از:

آلودگي هوا / آلاينده ها

گرد وغبار/ دود سيگار

بدن حيوانات خانگي

فعاليت بدني / احساسات شديد مانند خنديدن و يا گريه كردن

تغيير دما / سرما و ويروس

برخي غذاهاي خاص

كپك/سولفيت (ماده نگهدارنده در شراب ،ميزسالاد،سوپ خشك و ساير غذاهاي آماده)

درمان آسم:

پزشك با همكاري شما تلاش مي كند تا يك برنامه درماني فعال و مناسب براي شما تهيه كند .اين برنامه شامل شناخت علائم شما و خودداري از تماس با تحريك كننده هاي حمله آسم مي باشد.پزشك همچنين شما را در استفاده صحيح از داروها راهنمايي مي كند.ضمنا اين برنامه به شما كمك مي كند تا سطح بيماري خود را دنبال كنيد ،،بيماري خود را كنترل كنيد و نسبت به زمان لازم براي مراجعه به مراكز اورژانس آگاه باشيد.

ممكن است پزشك از شما بخواهد از پيك فلومتر براي دنبال كردن علائم خود استفاده كنيد.پيك فلومتر يك ابزار دستي است كه حداكثر جريان هواي بازدمي شما را اندازه گيري مي كند.اين ميزان نشان دهنده اين است كه شما چقدر سريع مي توانيد هوا را از ريه هاي خود خارج كنيد. اين اندازه گيري به شما كمك مي كند تا متوجه شويد كه آيا وضعيت آسم شما در حال بدتر شدن است يا بهتر شدن؟

داروهاي درمان آسم به دو گروه تقسيم مي شوند:

1)       داروهاي كنترل كننده (پيشگيري از حمله)

2)       داروهاي نجات بخش (درمان حمله)

پزشك به شما در مورد اين داروها و اقداماني كه بايددر صورت مواجهه با حمله آسم انجام دهيد ،آموزش مي دهد.از پزشك خود بخواهيد تا دستورالعمل هاي لازم را براي شما بنويسد.در ادامه ليستي از برخي از داروهايي كه بطور شايع به وسيله بيماران آسمي استفاده مي شود را مي بينيم:

داروهاي كنترل كننده:

كورتيكواستروئيد استنشاقي

داروهاي استنشاقي تركيبي

تعديل كننده لكوترين

داروهاي برطرف كننده سريع علائم:

آلبوترول ،پيلبوترول ،لوالبوترول ،بيتولترول

ايپراتروپيوم

استروئيدهاي خوراكي (پردنيزولون )

زندگي با آسم:

با درمان هايي كه امروزه وجود دارند ،اكثر موارد آسم بخوبي قابل مديريت هستند.بيماران آسمي ممكن است علائم خفيفي داشته باشند.بطور طبيعي زندگي كنند و زندگي فعالي داشته باشند و تمام شب بدون آنكه به علت آسم از خواب بيدار شوند ،بخوابند.

در نظر داشته باشيد كه درمان علائم به محض رو برو شدن با آنها اهميت دارد تا بيماري به سمت يك حمله شديد آسم نرود.حمله شديد آسم احتمالا نياز به مراقبت اورژانسي دارد و ممكن است كشنده باشد.