گاسترکتومی یا معده‌برداری (به انگلیسی: Gastrectomy )، عمل جراحی برای برداشتن همه یا بخشی از معده است.

انجام عمل گاسترکتومی معمولاً برای درمان بیماری‌های زیر صورت می‌گیرد:

سرطان معده

خونریزی زخم معده

سوراخ شدن دیواره معده

پولیپ‌های غیر سرطانی

عوامل خطر افزا

سیگار - غذاهای نمک اندود و پر چرب - سابقه فامیلی - هلیکوباکترپیلوری - سن بالای ۴۰ - جنس مرد - ضایعات التهابی در معده عادت‌های نادرست تغذیه (زیاد و سریع خوری – کم بودن سبزیجات و...) استرس‌های روحی و روانی- مصرف بیش از حد الکل – مصرف فراوان آسپیرین یا سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی

انواع گاسترکتومی:

جهت درمان سرطان معده:

توتال گاسترکتومی: معده به‌طور کامل برداشته می‌شود و مری به ژژنوم آناستوموز (اتصال) داده می‌شود،

ساب توتال گاسترکتومی: برداشتن نیمه یا یک سوم زیرین معده که این بیشتر در بدخیمی‌ها و زخم‌های معده اندیکاسیون دارد و به دو روش قابل انجام است

گاسترودئونوستومی: در این روش قسمت دیستال معده و پیلور برداشته می‌شود و قسمت باقی مانده معده به دئودنوم آناستوموز می‌گردد.

گاستروژژنوستومی: یکی از روش‌های جراحی گاسترکتومی ساب توتال است که در آن قسمت انتهایی معده و پیلور برداشته می‌شود و قسمت باقی ماندهٔ معده به ژژنوم آناستوموز (متصل) می‌گردد. البته در مواقعی که بدخیمی به دئودنوم گسترش یافته‌است، برداشت دئودنوم نیز صورت می‌پذیرد نکته :گاهی اوقات بعد از انجام این عمل، جهت پیشگیری از ایجاد پپتیک اولسر، واگوتومی ترونکال را نیز انجام میشود.

جهت درمان زخم معده:

آنترکتومی:یک شکل محدود گاسترکتومی که در آن آنتروم معده، حذف شده‌است.

پیلوروپلاستی: به معنای گشاد کردن و ترمیم پیلور است.

جهت درمان چاقی:

این عمل‌ها بیشتر از طریق لاپاروسکوپی انجام می‌شوند.

گاسترکتومی آستینی  (Sleeve gastrectomy)

اقدامات تشخیصی :

قبل از انجام گاسترکتومی، بیماران باید اقدامات تشخیصی نظیر: بلع باریوم و توموگرافی کامپیوتری  CT)اسکن) ، سونوگرافی، آندوسکوپی و بیوپسی )آزمایش میکروسکوپی بافت) را برای تأیید تشخیص و محل تومور یا زخم انجام دهند.

مراقبت‌های قبل از انواع عمل‌های گاسترکتومی:

انجام آزمایش‌ها و گرافی‌های درخواست شده

NPO بودن) ناشتا بودن)، که پزشک زمان آن را تعیین می‌کند.

گرفتن رضایت نامه و خارج کردن زیورآلات و دندان مصنوعی

شیو ناحیهٔ زیر سینه تا نیمهٔ ران (حذف موهای اضافه(

مایع و دارو درمانی و آنتی بیوتیک‌های پروفیلاکتیک (پیش‌گیرانه)

برقراری خط وریدی برای گرفتن مایعات و داروها

گذاشتن سوند ادراری، ساعت ۹ شب قبل از عمل

گذاشتن سوند معده، ساعت ۶ صبح روز عمل

عوارض:

عفونت :پریتونیت، آبسه و انواع عفونت‌های بیمارستانی مانند: ذات الریه یا عفونت کلیه، مثانه، و سپسیس (عفونت منتقله از راه خون) امکان‌پذیر است. استفاده مؤثر کوتاه مدت از آنتی بیوتیک خطر عفونت را کاهش می‌دهد.

انسداد روده به علت چسبندگی

سندرم دامپینگ: به نشانه‌هایی که بعد از غذا خوردن بروز می‌کند و احتمالا به علت تخلیهٔ سریع محتویات معده به داخل رودهٔ کوچک می‌باشد.

استفراغ: یک یا دو بار پس از عمل بیمار ممکن است استفراغ نماید که شامل خونه تیره رنگ و ترشحات معده می‌باشد. این عارضه معمولاً ۸ تا ۱۰ ساعت بعد از عمل برطرف می‌شود.

اسهال: دراولین هفته‌های پس از عمل بر طرف می‌گردد ولی باز هم نیاز به درمان طبی دارد.

کمبودهای تغذیه‌ای:

سوء جذب کلسیم یا ویتامین D ممکن است به دردهای استخوانی و شکستگی‌های پاتولوژیکی بیانجامد.

آهن به‌طور جدی دچار کمبود می‌شود و باید توسط فروس سولفات یا فروس فومارات جایگزین شود.

ویتامین B12، برای جذب شدنش از ایلئوم نیاز به فاکتور داخلی دارد که توسط سلول‌های جداری معده ساخته می‌شود. در بیماران بدون معده یا دارای یک معدهٔ کوچک، این ویتامین جذب نمی‌شود و کمبود آن می‌تواند منجر به کم خونی مهلک شود. برای جایگزینی این ویتامین می‌شود از قرص زیر زبانی یا نوع تزریقی آن استفاده نمود.