كبد روزانه 500-1500 ميلي ليتر صفرا توليد مي كند.كار كيسه ي صفرا و مجاري صفراوي تغليظ صفرا و هدايت زمان بندي شده آن به داخل روده باريك است.

سنگ هاي صفراوي

شايع ترين علت بيماري مجاري صفراوي است و سنگ هاي كلترولي 75% سنگ هاي صفراوي را تشكيل مي دهد.60 تا 80 درصد بيماران مبتلا به سنگهاي صفراوي بدون علت هستند و شيوع آن در زنان 4 برابر فراوان است.

كله سيستيت:

به معني التهاب كيسه صفرا است،كه دو نوع حاد و مزمن وجود دارد.

تظاهرات باليني كله سيستيت حاد:

با درد و تندرنس حاد در ناحيه زير دنده اي.تب خفيف ،بي اشتهايي،تهوع و استفراغ و نشانه ي مورفي هنگام دم عميق تندرنس در زير كبد را افزايش و تنفس بيمار متوقف مي شود.درد در ناحيه ي اپي گاستر آغاز و به تدريخ افزايش مي يابد و در محل كيسه ي صفرا لوكاليزه مي شود و خود به خو برطرف نمي شود.

عوارض كله سيستيت حاد:

پر شدن كيسه صفرا از مايع چركي

توليد گاز توسط باكتري ها در مجرا و ديواره كيسه صفرا

بدنبال تجمع كيسه صفرا عروق خوني تحت فشار قرار مي گيرند و خون رساني كيسه صفرا مختل شده و در نهايت منجر به سوراخ شدن كيسه صفرا مي شود.

تظاهرات باليني سنگ كيسه صفرا :

تهوع و استفراغ،بي قراري،زردي پوست از علائم انسداد كيسه صفرا به دليل سنگ و در نتيجه انقباضات دردناك است.درد معمولا چند ساعت پس از خوردن غذاي سنگين شروع مي شود.

وجود سنگ كيسه صفرا باعث اتساع و در نهايت التهاب كيسه صفرا مي گردد كه با تب و گاهي احساس توده سنگي همراه است.

زردي و خارش بدليل انسداد مشترك صفراوي

ادرار تيره و مدفوع بي رنگ

علائم مربوط به كاهش ويتامين هاي محلول در چربي

بررسي هاي تشخيصي :

عكس ساده شكم

سونوگرافي(بهتر است بيمار از شب قبل ناشتا باشد)

MRCP (قابل اعتمادترين روش جهت تشخيص)

ERCP

اسكن راديونوكلوئيد

مداخلات درماني:

درمان تغذيه اي و حمايتي ;شامل استراحت ،سرم تراپي ،داروهاي ضددرد،آنتي بيوتيك ،رژيم كم چرب

درمان جراحي كه به دو روش باز(كوله سيستكتومي) و بسته (لاپاراسكوپي) انجام مي شود.

ERCP جهت خارج سازي سنگ مجاري صفراوي از طريق آندوسكوپي و ابزار مخصوص

كوله سيستكتومي :

طي بيهوشي عمومي و از طريق برش سمت راست جدار شكم كيسه صفرا خارج مي شود.

لاپاراسكوپي :

از طريق 3 يا 4 سوراخ كوچك ايجاد شده در ناحيه شكم و به وسيله دستگاه لاپاراسكوپي كيسه صفرا بدون برش وسيع در پوست خارج مي شود و بيمار عوارض كمتري را تجربه مي كند.

مراقبت پرستاري بعد از جراحي كيسه صفرا :

قرار دادن بيمار در وضعيت low flower

تسكين درد ،بخصوص در جراحي باز

راه انداختن سريع بيمار

تشويق بيمار به تنفس عميق

تعويض پانسمان بطور مرتب

رژيم كم چرب و پروتئين و پركربوهيدرات

4-6 هفته پس از جراحي كه مجاري صفراوي گشاده شده است و مي توانند حجم مناسبي از صفرا را در خود ذخيره كند مي توان رژيم كم چرب را حذف كرد.

منابع: مجموع كامل دروس پرستاري (دكتر ذوالفقاري)