فیستول آنال یا فیستول مقعدی یکی از فیستول هایی می باشد که مانند دمل یا سوراخ چرکی روی مقعد  ظاهر می شود. فیستول آنال یکی از دردناک ترین عارضه هایی می باشد که امکان دارد بیماران به آن دچار شوند. علت اصلی به وجود آمدن فیستول آنال یبوست های مزمن و عفونت و آبسه مقعدی درمان نشده می باشد که بیماران بسیاری به این درد دچار می شوند.  اگر می خواهید فیستول آنال خود را درمان کنید در ابتدا باید به فکر باشید که یبوست خود را درمان کنید. همچنین مراجعه به یک متخصص جراحی و لیزر ماهر که بهترین جراح فیستول مقعدی باشد بسیار تعیین کننده است.

باید بدانید که فیستول آنال ارتباطی بین مقعد و پوست اطراف مقعد ایجاد می کند و در بین آنها ایجاد می شود. این ارتباط امکان دارد بسیار ساده و کوتاه باشد و یا در برخی موارد ارتباطی بسیار عمیق و پیچیده باشد.

با انسداد غدد کریپی مقعد آبسه مقعدی بروز می کند. زمانی که این آبسه درمان نمی شود و خود به خود تخلیه می شود احتمال بروز فیستول مقعدی بسیار بالاست.

بارز ترین نشانه آن وجود سوراخی ملتهب در اطراف مقعد است که اصولا شما قادر به دیدن آن نیستید.

از مهم ترین علائم فیستول مقعدی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

التهاب پوست اطراف مقعد که ناشی از عفونت و تخریب بافت های اطراف ناحیه‌ی مقعد و خروج ترشحات چرک آلود است.

خروج ترشحات بدبو از محل فیستول که ناشی از ترشحات بد بوی مدفوع و چرک است.

درد که با ریتم  ثابت و یا ضربان دار همراه با احساس سوزش به هنگام نشستن، حرکت کردن، اجابت مزاج و سرفه در مقعد و اطراف آن حس می‌شود.

وجود آبسه های مکرر و دائمی در اطراف مقعد

بی اختیاری در کنترل مدفوع و گاز روده

تورم و قرمزی اطراف ناحیه‌ی مقعد که ناشی از تجمع چرک و عفونت است.

تب که ناشی از گسترش عفونت در بدن است.

مشاهده‌ی سوراخ فیستول در پوست اطراف ناحیه‌ی مقعد

علت بوجود آمدن فیستول مقعدی

به نظر شما علت فیستول چیست؟ در ناحیه‌ی مقعد غدد متعددی وجود دارند که در حالت عادی ترشحات خود را به درون کانال مقعدی می‌ریزند. در صورتی که مسیر خروجی یکی از این غدد مسدود شود منجر به ایجاد چرک و عفونت می‌گردد که در نهایت با تجمع آن از طریق کانالی باریک به سطح پوست می‌رسد. 

پزشکان برای دلایل ایجاد کننده‌ی فیستول مقعدی تئوری های زیر را در نظر می‌گیرند:

آبسه‌ی مقعدی که با تخریب بافت ها و عفونت گسترده‌ای در سطح  بدن می‌تواند ظاهر شود.

بیماری کرون روده که ناشی از التهابات دیواره‌ی روده‌ی بزرگ به وجود می‌آید.

دیورتیکولیت روده که ناشی از التهاب و تورم کیسه هایی کوچک در دیواره‌ی روده‌ی بزرگ است.

عوارض ناشی از انجام عمل جراحی در اطراف ناحیه‌ی مقعد می‌تواند ریسک ایجاد فیستول مقعدی را افزایش دهد.

هیدرآدنیت چرکی که یک بیماری مزمن پوستی است و با عفونت و آبسه های مکرر در نقاط مختلف پوست بدن از جمله مقعد رخ می‌دهد.

ابتلا به بیماری های آمیزشی مانند سیفلیس و کلامیدیا  

بیماری سل علاوه بر ریه ها می‌تواند در راست روده هم رخ دهد و به دنبال آن  فیستول ایجاد شود.

زایمان طبیعی سخت یکی از عوامل به وجود آورنده‌ی فیستول شناخته شده است.

بیماری ایدز که توانایی سیستم ایمنی بدن را به شدت کاهش می‌دهد.

سرطان راست روده یا ایجاد تومورهای متعدد در انتهای روده بزرگ خطر ابتلا به فیستول را افزایش می‌دهد.

ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن

عفونت روده ها

ضربه و تروما به ناحیه‌ی مقعد و پارگی آن

عوارض فیستول مقعدی یا آنال

عوارض این بیماری در حقیقت به دلیل عدم درمان، پس از عمل جراحی ناموفق یا اقدام نکردن به درمان فیستول پیش می آید. که به طور کلی عبارتند از:

عفونت

بی اختیاری روده

عود فیستول

بعد از عمل

این عوارض ممکن است سریعا بعد از عمل بوجود بیایند یا با تاخیر نمایان شوند. مشکلات متعددی ممکن است اندکی پس از عمل ظاهر شود. این موارد شامل احتباس ادرار، خونریزی شدید یا ترشح از محل عمل شده، تشکیل لخته در داخل سیاهرگ های موجود که باعث بوجود آمدن هموروئید می شود و اختلال در مدفوع.

سایر عوارضی که معمولاً بعد از عمل ظاهر می شوند ممکن است شامل تنگی مقعد، عود فیستول، بی اختیاری روده و تاخیر در بهبود زخم (زخمی که بیش از 12 هفته بهبود نیافته) باشد. این عوارض خیلی رایج نیستند و بستگی به روش درمان دارند.

عفونت

همه روشهای جراحی هنگام ایجاد برش روی پوست تا حدی خطر عفونت را افزایش می دهند، از جمله روش فیستولوتومی. در چنین مواردی، عفونت فیستول ممکن است در سراسر بدن پخش شود و باعث عفونت سیستمیک شود.

اغلب آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های مرتبط با جراحی فیستول تجویز می شوند. برای عفونت شدید، ممکن است پزشک بستری شدن در بیمارستان برای تجویز آنتی بیوتیک های داخل وریدی را توصیه کند.

انواع فیستول مقعدی چیست؟

فیستول نعل اسبی: این فیستول در واقع دو دریچه نزدیک یا جدا از هم روی باسن ایجاد می کند. این دو سوراخ توسط یک مجرا لوله ای به هم وصل می شوند که به شکل یو U انگلیسی است.

فیستول اکسترا اسفنکتریک که از قسمت راست روده به سمت پایین شروع می شود و مجرای آن به پوست اطراف ناحیه ی مقعد می رسد.

فیستول سوپر اسفنکتریک که از بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد شروع و به سمت بالا حرکت می کند و کانال آن در فاصله ای در حدود 1 اینچ با خروجی مقعد به سطح پوست می رسد.

فیستول ترانس اسفنکتریک که منشا آن از بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد شروع می شود و مجرای آن با عبور از عضله ی اسفنکتر خارجی به پوست اطراف ناحیه ی مقعد می رسد.

اینتر اسفنکتریک که آغاز آن از بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد است و با عبور مجرا از عضله ی اسفنکتر داخلی در نزدیک ترین قسمت به خروجی مقعد در سطح پوست به پایان می رسد.فیستول زیر مخاطی که به صورت سطحی از زیر مخاط مقعد عبور می کند.

معاینه و تشخیص فیستول مقعدی + آزمایش فیستول مقعدی نشانه های واضح و مشخصی دارد که می‌توان به راحتی آن را تشخیص داد و پزشک با انجام یک معاینه‌ی ساده و روتین با مشاهده‌ی سوراخ فیستول بر روی سطح پوست ناحیه‌ی مقعد و وجود التهاب و تورم به وجود آن پی می برد. بیان کامل و دقت در توضیح علائم و نشانه ها از طرف شما می‌تواند پزشک را در تشخیص بهتر و دقیق تر مشکل کمک کند.

ممکن است در برخی موارد خاص که علائم و نشانه های ظاهری فیستول قابل رویت نیست،  پزشک با کمک انگشت داخل مقعد شما را معاینه کند تا به وجود نشانه های آن پی ببرد.

علاوه بر روش فوق برای تشخیص دقیق تر بیماری می‌توان از روشهای زیر کمک گرفت. که به نسبت آزمایش های دقیق تری هستند:

پروکتوسکوپ

فیستولوگرافی

سی تی اسکن CT Scan

سیگوموئیدوسکوپی

آنوسکوپی: در این روش دکتر با وسیله مخصوصی به نام آنوسکوپ داخل رکتوم و قسمت های مشکوک به فیستول را مشاهده می کند.

سونوگرافی

ماده‌ی حاجب

روش MRI

راه های پیشگیری از فیستول مقعدی

فیستول مقعدی در اثر عواملی رخ می دهد که کنترل آنها از توان ما خارج است و هیچ گزینه ی مشخصی برای پیشگیری از فیستول مقعدی وجود ندارد ولی بر اساس یک قاعده ی کلی با انتخاب رژیم غذایی سالم و پیروی از سبک زندگی صحیح شاید بتوان تا حد زیادی احتمال ایجاد این بیماری را کاهش داد. در کل رعایت نکات و توصیه های زیر در زندگی می تواند از شما در برابر بسیاری از بیماری ها و عوارض محافظت کند.

نوشیدن 8 الی 9 لیوان آب در طول روز می تواند در جلوگیری از یبوست بسیار موثر باشد.

رژیم غذایی پر فیبر مثل میوه ها و سبزیجات تازه بدن شما را در بهترین وضعیت  سلامتی قرارمی دهد.

رعایت بهداشت فردی

توجه به یبوست و درمان سریع آن

انجام ورزش و تحرک کافی در طول روز

جلوگیری از برقراری رابطه ی جنسی مقعدی

پرهیز از مصرف مواد مخدر و نوشیدنی های الکلی

روشهای درمان

هیچ کدام نوع فیستول به خودی درمان پیدا نمی کنند و فرد حتما باید برای درمان فیستول مقعدی خود نزد پزشک مراجعه کند. انواع روش های درمان وجود دارند که پزشک بستگی به شرایط فرد بهترین را بر می گزیند.

این روش ها عبارتند از:

درمان فیستول با لیزر

فیستولوتومی

چسب فیبرین

پلاگین تراپی

درمان با فلپ پیشرفته

بستن مجرای فیستول بین اسفنکتریک