مری‌برداری یا ازوفاژکتومی )به انگلیسی: ( Esophagectomy : به‌معنای برداشتِ تمام یا قسمتی از مری به‌همراه عروق لنفاویِ اطراف ناحیهٔ عمل است. انجام این عمل بیشتر برای بیمارانی است که در مسیر مری، تومور دارند، و بهترین زمان جهت جلوگیری از گسترش تومور هنگامی است که زودهنگام تشخیص داده شود.

عوامل ایجادکننده سرطان مری:

مصرف دخانیات

بیماری ریفلاکس معده: هنگامی که اسید معده به مری برمی‌گردد، سبب بازگشت اسیدی می‌شود.

مری بارت: شرایطی که توسط ریفلاکس اسیدی معده ایجاد می‌شود که یاخته‌های پوشش مری را تغییر می‌دهد، احتمال ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می‌دهد.

علائم و نشانه های سرطان مری عبارتند از:

مشکل بلعیدن خوراک

کاهش وزن خودبه‌خودی

احساس سوزش، فشار یا درد سینه

وخیم شدن عمل گوارش یا احساس سوزش قلب

سرفه یا گرفتگی صدا

معمولا سرطان مری در مراحل اولیه علائم و نشانه‌ای از خود نشان نمی‌دهد.

علل انجام ازوفاژکتومی:

عمل ازوفاژکتومی یکی روش جراحی مهم برای سرطان مری است. این عمل به منظور برداشتن بافت سرطانی یا برطرف کردن علائم سرطان مری به کار می رود.

در طول عمل ازوفاژکتومی، جراح از طریق ایجاد شکاف در قفسه سینه یا شکم و یا هردو، بخشی از مری و یا تمام آن را )برداشت کامل مری( برمی دارد. مری با اندام دیگری (عموما معده و یا در مواردی روده کوچک) جایگزین می شود.

در برخی شرایط، عمل ازوفاژکتومی از طریق جراحی کم تهاجمی )لاپاراسکوپی یا به کمک یک دستگاه خودکار) انجام می شود. زمانی که شرایط بیمار مناسب باشد، این روش ها در ازوفاژکتومی از طریق ایجاد چندین شکاف کوچک انجام می گیرند و درد کمتر و دوره ریکاوری سریع تری را خواهند داشت.

آمادگی برای ازوفاژکتومی:

قبل از عمل ازوفاژکتومی، پزشک و تیم جراحی در مورد انتظارات بیمار قبل، در طول و بعد از جراحی و البته عوارض احتمالی آن با وی صحبت می کنند.

پزشک در مورد نگرانی های احتمالی بیمار در مورد عمل ازوفاژکتومی با او صحبت می کند. اگر بیمار سیگار بکشد، پزشک توصیه به ترک آن دارد و برنامه ای را برای ترک سیگار پیشنهاد می دهد چرا که سیگار کشیدن خطر بروز عواقب بعد از عمل ازوفاژکتومی را افزایش می دهد.

پزشک ممکن است دستورالعمل هایی را برای ریکاوری بعد از عمل توصیه کند.

عوارض ازوفاژکتومی:

ازوفاژکتومی ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد. عوارض بعد از عمل مری در زیر آورده شده اند:

خونریزی

سرفه -پنوموني -عفونت

نشت محتویات از محل اتصال بین مری و معده

رفلاکس صفرا یا اسید معده و تخليه كند معده

تغییر صدا

عواقب تنفسی مانند نومونیا

مشکل در بلع (دیسفاژی)

بسیاری ازبیماران پس از عمل نیز مشکلات تغذیه ای دارند.که میتواند منجربه کاهش وزن شود. معمولااین عوارض بعداز چند ماه بهبود میابند، اما دربرخی موارداین مشکل ممکن است برای 1-2 سال ادامه داشته باشد. برای کاهش دادن هرگونه عارضه، بیمار باید تحت معاینات مداوم قرار گیرد و تمام علائم رابه پزشک معالج گزارش دهد.

بعد از برداشتن مری در طی جراحی سرطان مری چه اتفاقی میافتد:

شما نمیتوانید بلافاصله بعداز جراحی سرطان مری غذا بخورید یا بنوشید، بنابراین تمام مواد مغذی با استفاده ازقطره چکان به شما داده میشود. ازسرگیری رژیم نوشیدن ظرف 1-2 روز پس ازعمل و مصرف مقدار کمی غذا پس ازحدود 7 روز امکان پذیر است.

برخی ازبیماران ممکن است نیازبه تغذیه ازطریق یک لوله کوچک درشکم درطی 4-6 هفته اول پس از جراحی داشته باشند.به محض اینکه بیمار آماده شد تا خوراک خود رااز سر بگیرد،به او توصیه میشودکه بیشتر و درمقادیر کمتر غذا بخورد، زیرا اندازه معده کمی کاهش مییابد.اکثر بیماران میگویندکه کیفیت زندگی آنها پس ازعمل بهبود یافته است، اما برخی ازعلائم ناپدید نشده اند.

برای جلوگیری ازعوارض، پزشکان پس از عمل درمان پیچیده ای راتجویز میکنند. درمان بعدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

توانبخشی ریوی، که به جلوگیری ازمشکلات تنفسی کمک میکند.

بررسی وضعیت توسط متخصص تغذیه و رژیم غذایی خاص برای جلوگیری ازکاهش وزن شدید.

ازبین بردن مشکلات بلع

درصورت لزوم کمک روانی

نکات مهم مراقبتی در بیمارانی که تحت جراحی سرطان مری قرر گرفته اند:

برای کاهش عوارض مقداری فعالیت سبک دربخش پاها و ریه ها انجام دهید.

با استفاده ازنی و یاقطره چکان غذا بخورید.

تغذیه مناسب داشته باشید.

تغذیه مناسب پس از جراحي : 

گلوکز و چربی انرژی مورد نیاز بدن را تامین می کند .پروتئین در  پاسخ ایمنی ، رگ سازی و ترمیم زخم مؤثر است . ویتامین A برای تولید سلول جدید مؤثر است . ویتامین Bکمپلکس نقش مهمی در قدرت کششی زخم و همچنین در پاسخ های ایمنی ایفا می کند . ویتامین C  برای ساخت کلاژن ، حفظ قدرت کششی زخم ، پاسخ های ایمنی و حفظ تمامیت مویرگی مؤثر است . ویتامین E  صدمات بافتی را کاهش میدهد . مس برای کلاژن سازی و فعالیت گلوبولهای سفید لازم است . آهن نقش مهمی در ساخت کلاژن و انتقال اکسیژن و ساخت هموگلوبین دارد  . روی تقسیم سلولی را افزایش می دهد و روند اپی تلیوم سازی را افزایش می دهد .  از مصرف کمپوت های و آب میوه های  بازاری خود داری نمایید و در عوض تا میتوانید از میوه و آب میوه های طبیعی استفاده نمایید

 هیدراسیون ( آب رسانی (:آب بدن عامل مهمی در روند ترمیم زخم است پوست و بافتها نیازمند به آب رسانی و هیدراسیون داخلی دارند کمبود آب از طریق کم کردن سرعت متابولیسم بدن پروسه ترمیم زخم را با مشکل مواجه می سازد با توجه به اینکه پوست خشک مستعد ایجاد زخم مجدد می باشد .